Tiêu xương hàm là một trong những biến chứng nghiêm trọng do mất răng trong thời gian dài không được phục hình đúng cách hoặc bệnh lý viêm nha chu. Tình trạng này gây ảnh hưởng không nhỏ đến thẩm mỹ gương mặt và cấu trúc xương hàm. Vậy hiện tượng tiêu xương hàm là gì? Khắc phục như thế nào?
Mục Lục
- I. Tiêu xương hàm là gì?
- II. Nguyên nhân dẫn đến tiêu xương hàm
- III. Các dạng tiêu xương hàm
- IV. Tiêu xương hàm có nguy hiểm không?
- V. Còn chân răng có bị tiêu xương hàm không?
- VI. Mất răng bao lâu thì bị tiêu xương hàm?
- VII. Bị tiêu xương hàm phải làm sao?
- VIII. Điều kiện xương cấy ghép Implant là gì?
- IX. Cách ngăn ngừa tình trạng tiêu xương
I. Tiêu xương hàm là gì?
Tiêu xương hàm là tình trạng mà xương ở vị trí ổ răng và xung quanh chân răng có hiện tượng tiêu biến với biểu hiện là sự thiếu hụt về chất lượng, số lượng và mật độ xương hàm.
Xương hàm thuộc khối xương mặt bao gồm xương hàm trên và xương hàm dưới. Trong đó xương hàm trên có nhiệm vụ chịu lực tác động khi cắn, còn xương hàm dưới giữ vai trò trong ăn nhai. Cả xương hàm trên và xương hàm dưới đều rất dễ bị tiêu đi nếu vi khuẩn xâm nhập hoặc không còn nhận được sự kích thích cơ học từ quá trình ăn nhai (do mất răng).
Hiện tượng tiêu xương hàm ban đầu có thể chỉ diễn ra ở một vị trí trên cung hàm nhưng lâu dần có thể lây lan sang các vùng xương kế cận, ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng và suy giảm thẩm mỹ gương mặt.
II. Nguyên nhân dẫn đến tiêu xương hàm
Mất răng và viêm nha chu là 2 nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến hiện tượng tiêu xương hàm, cụ thể:
1. Tiêu xương hàm do mất răng
Xương hàm tự nhiên phát triển ổn định và bền vững là nhờ vào sự kích thích từ hoạt động ăn nhai hằng ngày. Tuy nhiên, khi chiếc răng mất đi, xương hàm ngay bên dưới không còn nhận được sự kích thích cơ học nên dần tiêu biến.
Mặt khác, bạn có thể hình dung chiếc răng mất đi cũng giống như nhổ một cái cây trồng lâu năm ra khỏi mặt đất. Khi đó sẽ tạo một hõm sâu bên dưới nướu, cụ thể là xương hàm và lúc bấy giờ xương hàm kế cận sẽ chảy về phía chiếc răng đã mất với mục đích lấp đầy lỗ hổng. Điều này làm mật độ xương hàm bị suy giảm, trở nên thưa và xốp hơn trước rất nhiều.
2. Tiêu xương hàm do viêm nha chu
Viêm nha chu là bệnh lý viêm nhiễm làm tổn thương đến các mô nâng đỡ răng. Vi khuẩn xâm nhập vào bên dưới nướu hình thành túi nha chu, dẫn đến tình trạng tụt nướu, chân răng lộ ra ngoài. Khi tình trạng nhiễm trùng lan rộng và trở nên nghiêm trọng hơn sẽ phá hủy ổ xương răng, làm răng lung lay, gãy rụng.
3. Tiêu xương hàm do mang hàm giả tháo lắp, cầu răng sứ
Răng giả tháo lắp và cầu răng sứ là 2 phương pháp phục hình răng giả được rất nhiều bệnh nhân mất răng áp dụng. Mặc dù 2 phương pháp này giúp cải thiện được vấn đề thẩm mỹ và ăn nhai cơ bản nhưng vì chỉ phục hình được phần thân răng bên trên nên tình trạng tiêu xương hàm không được khắc phục, ngược lại còn có hiện tượng tiêu biến nhanh hơn so với bình thường.
III. Các dạng tiêu xương hàm
Tiêu xương hàm do mất răng gây ra sẽ có những dạng phổ biến sau:
Tiêu xương hàm theo chiều ngang: Tức là lúc này, độ rộng của xương hàm sẽ thu hẹp dần. Đồng thời xương hàm của các răng kế cận có xu hướng chảy về khoảng trống. Đây cũng là lý do mà sau một thời gian mất răng, bạn sẽ nhìn thấy những chiếc răng bên cạnh có hiện tượng xô lệch, đổ nghiêng về khoảng trống mất răng.
Tiêu xương hàm theo chiều dọc: Chiều cao xương hàm bị suy giảm, tiêu lõm xuống, thấp hơn so với vùng xương hàm kế cận. Khi đó bạn sẽ thấy mô nướu ngay tại vị trí mất răng teo nhỏ lại.
Tiêu xương khu vực xoang: Xảy ra khi bệnh nhân mất răng hàm trên, đỉnh xoang sẽ tràn xuống. Thời gian càng lâu, độ rộng của xoang càng lớn.
Tiêu xương toàn bộ khuôn mặt: Là biến chứng tương đối nghiêm trọng xảy ra trong trường hợp bệnh nhân mất quá nhiều răng. Tiêu xương toàn bộ khuôn mặt rất dễ nhận biết, vì lúc này khuôn miệng của bệnh nhân bị lõm vào, có nhiều nếp nhăn quanh khóe miệng, da chảy xệ, trông già hơn so với tuổi thật.
Hạ thấp xương hàm: Tình trạng này cũng xảy ra với những trường hợp bệnh nhân mất nhiều răng và không được điều trị sớm làm xương hàm tiêu dần đến ống thần kinh bên dưới.
IV. Tiêu xương hàm có nguy hiểm không?
Thông thường, tiêu xương hàm ở giai đoạn đầu hầu như không có biểu hiện bất thường nào nên đa phần người bệnh đều mang tâm lý chủ quan, đánh giá thấp về mức độ nguy hiểm của bệnh. Thế nhưng trên thực tế, tiêu xương hàm gây ra vô số những hệ lụy như:
1. Suy giảm chức năng ăn nhai
Tiêu xương hàm khiến xương hàm bị tụt thấp, các răng bên cạnh đổ về khoảng trống gây hiện tượng xô lệch, ảnh hưởng đến khớp cắn, khiến người bệnh gặp khó khăn khi ăn nhai. Tình trạng lệch khớp cắn lâu ngày còn gây đau khớp thái dương hàm, đau đầu,…
2. Ảnh hưởng thẩm mỹ
Khi xương hàm bị tiêu biến đến mức độ nhất định, khoảng trên 50% thì lúc này những dấu hiệu lão hóa trên gương mặt tương đối rõ ràng. Cụ thể là cơ mặt hóp vào trong, da nhăn nheo, chảy xệ, già hơn nhiều so với tuổi thật.
3. Tăng nguy cơ mắc bệnh lý răng miệng
Tình trạng tiêu xương hàm làm chiều cao và độ rộng của thành xương suy giảm, bờ nướu mỏng dần và yếu hơn trước, nên rất dễ bị tổn thương trước sự tấn công của vi khuẩn. Thêm vào đó, những chiếc răng còn lại trên cung hàm cũng có nguy cơ lung lay và gãy rụng cao hơn.
4. Cản trở điều trị
Thời gian mất răng càng lâu, xương hàm càng tiêu biến nhiều hơn. Khi chất lượng và mật độ xương hàm giảm sút sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ thành công của việc phục hình răng mất bằng phương pháp cấy ghép Implant. Bởi vì trụ Implant không thể ổn định và bền vững trong môi trường xương kém.
Lúc này, nếu bệnh nhân vẫn muốn cấy Implant thì bắt buộc phải tiến hành ghép xương, thời gian điều trị theo đó cũng kéo dài hơn.
V. Còn chân răng có bị tiêu xương hàm không?
Nhiều người chủ quan cho rằng chỉ khi nào mất răng mới gây tiêu xương hàm nhưng trên thực tế khi còn chân răng bệnh nhân vẫn có khả năng tiêu xương và tốc độ tiêu xương đôi khi còn nhanh hơn so với người mất răng.
Như đã phân tích ở trên, vị trí xương hàm ngay tại chiếc răng bị mất đi không còn nhận được sự kích thích cơ học từ quá trình ăn nhai sẽ dần tiêu biến về mật độ, thể tích. Đây được gọi là tiêu xương sinh lý.
Còn với trường hợp chân răng vẫn còn song hiện tượng tiêu xương vẫn xảy ra thì khả năng cao là do tình trạng viêm nhiễm, cụ thể là viêm nha chu hoặc chiếc răng sâu, sứt mẻ không được điều trị dẫn đến hiện tượng áp xe, hình thành ổ mủ chân răng. Vi khuẩn phát triển tấn công vào mô nướu cũng như xương xung quanh chân răng, phá hủy ổ xương răng. Đây gọi là hiện tượng tiêu xương bệnh lý.
VI. Mất răng bao lâu thì bị tiêu xương hàm?
Thông thường, sau khi mất răng khoảng 3 tháng thì hiện tượng tiêu xương hàm đã bắt đầu diễn ra. Tuy nhiên lúc này những dấu hiệu của tiêu xương vẫn chưa biểu hiện cụ thể, rõ ràng. Và khoảng 1 năm sau đó, 25% xương hàm ở vị trí mất răng bị tiêu đi. Khi đó nướu bắt đầu có biểu hiện teo lại, hơi lõm xuống.
Khoảng 3 năm tiếp theo, mức độ tiêu xương sẽ tăng lên khoảng 45 – 60%. Ở mức độ tiêu xương này, cấu trúc xương hàm sẽ có những ảnh hưởng nhất định, không đủ sức nâng đỡ răng, răng có hiện tượng xô lệch. Bên cạnh đó da mặt cũng xuất hiện nhiều nếp nhăn quanh khóe miệng. Tuy nhiên, tốc độ tiêu xương hàm diễn ra nhanh hay chậm còn phụ thuộc vào cơ địa của mỗi người.
VII. Bị tiêu xương hàm phải làm sao?
Hiện nay, cấy ghép Implant được xem là phương pháp điều trị tiêu xương hàm hiệu quả nhất. Bởi vì chỉ có duy nhất trồng răng Implant mới phục hình đầy đủ thân và chân răng, cho cấu tạo tương tự như chiếc răng sinh lý.
Cụ thể, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám tổng quát tình trạng răng miệng, chụp X-quang đánh giá tình trạng xương hàm của bệnh nhân. Nếu xương hàm chưa tiêu nhiều, vẫn còn đủ khỏe, bác sĩ sẽ tiến hành đặt trụ Implant ngay.
Còn trường hợp xương hàm đã suy giảm khá nhiều về số lượng lẫn chất lượng, bệnh nhân sẽ được chỉ định ghép xương rồi đặt trụ Implant. Khoảng 3 – 6 tháng, khi Implant tích hợp chắc chắn với xương hàm sẽ phục hình mão răng sứ lên trên thông qua khớp nối Abutment.
Trụ Implant với cấu tạo đặc biệt sẽ giúp kích thích xương hàm tại chỗ và kế cận phát triển ổn định, từ đó ngăn chặn tình trạng tiêu xương.
Lưu ý, trường hợp bị tiêu xương, việc cấy ghép thêm xương sẽ giúp củng cố được độ vững chắc, cải thiện chức năng và thẩm mỹ của sóng hàm. Nhưng nếu không thực hiện đặt trụ Implant thì xương hàm vẫn sẽ tiếp tục tiêu đi nên việc ghép xương lúc này không mang lại ý nghĩa, đồng thời còn mất thêm thời gian và chi phí.
Do đó, với những trường hợp bệnh nhân bị tiêu xương do mất răng thì cách khắc phục duy nhất là cấy ghép thêm xương và thực hiện trồng răng Implant.
VIII. Điều kiện xương cấy ghép Implant là gì?
Có thể nói, chất lượng xương hàm quyết định rất lớn đến tỷ lệ thành công của ca cấy ghép Implant. Vì trường hợp mật độ, thể tích xương hàm không đủ sẽ tăng nguy cơ trụ Implant bị đào thải.
Điều kiện tiêu chuẩn xương hàm cần đạt được trong cấy ghép Implant là xương tại vị trí cần cấy ghép phải có chiều dài và chiều rộng lớn hoặc bằng chiều dài, chiều rộng của trụ Implant nhỏ nhất.
Với sự phát triển vượt bậc của ngành nha khoa hiện đại, hiện nay thị trường có rất nhiều dòng trụ Implant và đa dạng về kích thước. Trong đó, trụ Implant kích thước nhỏ nhất có chiều dài tối thiểu khoảng 8 – 10mm và đường kính là 3mm.
Nếu trường hợp xương của bệnh nhân tiêu đi nhiều, chiều dài của xương nhỏ hơn so với chiều dài tối thiểu của trụ sẽ không đủ điều kiện để cấy ghép. Lúc này, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân cấy ghép thêm xương củng cố chất lượng, mật độ xương hàm, tạo sự ổn định khi đặt trụ Implant, mang lại tỷ lệ thành công cao.
IX. Cách ngăn ngừa tình trạng tiêu xương
Như đã phân tích ở phần đầu, tiêu xương hàm xảy ra chủ yếu xuất phát từ 2 nguyên nhân chính là do mất răng và bệnh lý viêm nha chu. Do đó, để ngăn chặn tình trạng tiêu xương, bạn cần giữ cho hàm răng khỏe mạnh, tránh tình trạng mất răng sớm hay viêm nha chu. Dưới đây là một số biện pháp giúp nâng cao sức khỏe răng miệng:
1. Vệ sinh răng miệng đúng cách
Dùng kem đánh răng chứa nồng độ fluor phù hợp và thực hiện đánh răng tối thiểu 2 lần/ngày vào buổi tối trước khi đi ngủ và buổi sáng sau khi thức dậy. Hãy chọn bàn chải lông mềm và thực hiện chải răng nhẹ nhàng. Mỗi lần chải răng nên dành ra ít nhất 2 phút, đảm bảo tất cả các mặt của răng đều được làm sạch.
Tập thói quen sử dụng chỉ nha khoa làm sạch vụn thức ăn thừa và mảng bám trong kẽ răng, dưới đường viền nướu. Kết hợp súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc nước súc miệng chuyên dụng.
2. Duy trì thói quen ăn uống lành mạnh
Cần thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh, cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể. Vì sự thiếu hụt dinh dưỡng không chỉ làm cơ thể suy nhược mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng. Chẳng hạn như khi thiếu vitamin C, nướu răng dễ bị viêm và chảy máu.
Vì vậy, thực đơn dinh dưỡng hằng ngày cần tăng cường bổ sung những thực phẩm giàu canxi, kẽm, sắt, magie, vitamin C, vitamin D có trong các loại thực phẩm như thịt, cá, trứng, sữa, bông cải, rau bina, hoa quả tươi,…
Đồng thời, cũng cần hạn chế những thực phẩm nhiều đường và tinh bột. Vì vi khuẩn trong khoang miệng sẽ phân giải đường thành axit phá hủy men răng, tăng nguy cơ sâu răng.
Từ bỏ thói quen hút thuốc lá. Bởi vì thành phần trong thuốc lá tăng nguy cơ hình thành mảng bám, dẫn đến các bệnh về nướu răng.
3. Thăm khám răng miệng tại nha khoa
Cạo vôi răng và thăm khám nha khoa định kỳ 3 – 6 tháng/lần để kiểm soát sức khỏe răng miệng tốt hơn, kịp thời phát hiện và xử lý những vấn đề răng miệng có thể xảy ra.
Bên cạnh đó, trường hợp thấy răng miệng có những dấu hiệu bất thường bạn cũng cần sắp xếp thời gian nhanh chóng đến nha khoa, tránh trường hợp chậm trễ hoặc tự ý điều trị tại nhà.
Như vậy, tiêu xương hàm là gì và cách khắc phục như thế nào đã được giải đáp chi tiết trên bài viết. Nếu bạn còn thắc mắc nào khác vui lòng liên hệ đến số hotline 0972 411 411 hoặc đến trực tiếp tại Nha khoa Đông Nam để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và tư vấn hoàn toàn miễn phí.
1. Là phòng khám chuyên khoa Răng Hàm Mặt được Sở Y Tế TPHCM cấp giấy phép hoạt động.
➣ Giấy phép số: 03708/SYT-GPHĐ tại 411 Nguyễn Kiệm, Phường 9, Quận Phú Nhuận, TPHCM
➣ Giấy phép số: 01672/HCM-GPHĐ tại 614-616 Lê Hồng Phong, Phường 10, Quận 10, TPHCM
2. Các chứng nhận đạt được:
- Năm 2015: Chứng nhận Dịch Vụ Tốt Nhất
- Năm 2016: Chứng Nhận Dịch Vụ Hoàn Hảo
- Năm 2019: Chứng Nhận TOP 10 Thương Hiệu Tin Cậy, Sản Phẩm Chất Lượng, Dịch Vụ Tận Tâm.
3. Không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ và tự hào trở thành nha khoa được hơn 8000 khách hàng lựa chọn mỗi năm.
4. Chi phí hợp lý so với dịch vụ mà chúng tôi mang lại chính là ưu thế khi khách hàng đến nha khoa.
