Chảy máu chân răng là bệnh gì? Nguyên nhân và cách điều trị

Chảy máu chân răng là một triệu chứng thường gặp, có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề về sức khỏe răng miệng. Khi gặp phải tình trạng này, người bệnh có thể cảm thấy lo lắng và không thoải mái, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin về chảy máu chân răng, bao gồm nguyên nhân, cách điều trị và các biện pháp phòng ngừa, giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này và cách xử lý hiệu quả.

I. Chảy máu chân răng là gì?

Trước khi tìm hiểu sâu hơn về nguyên nhân và cách điều trị chảy máu chân răng, chúng ta cần hiểu rõ khái niệm này. Chảy máu chân răng là tình trạng chảy máu ở lợi, nướu, thường xuất hiện khi chải răng. Ngoài hiện tượng chảy máu, bạn có thể gặp phải các triệu chứng như hôi miệng và sưng nướu. Trong trường hợp này, nướu trở nên nhạy cảm và dễ tổn thương, dẫn đến chảy máu khi đánh răng hoặc khi cắn nhai.

II. Nguyên nhân gây chảy máu chân răng

Để có thể xử lý hiệu quả tình trạng chảy máu chân răng, điều quan trọng là chúng ta cần nhận diện các nguyên nhân gây ra nó. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe của nướu, từ các bệnh lý răng miệng đến các bệnh lý toàn thân và các yếu tố khác. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến chảy máu chân răng.

1. Các bệnh lý răng miệng

• Viêm nướu: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây chảy máu chân răng. Viêm nướu làm cho nướu bị sưng, nhạy cảm và dễ chảy máu khi đánh răng. Tình trạng này thường xảy ra do vệ sinh răng miệng kém, dẫn đến mảng bám tích tụ quanh nướu và gây kích ứng. Viêm nướu là giai đoạn đầu của bệnh nha chu.
• Viêm nha chu: Đây là tình trạng tiến triển nặng của viêm nướu. Vi khuẩn trong mảng bám nướu tạo ra chất độc gây kích thích nướu, làm mất tính đàn hồi, dẫn đến chảy máu chân răng. Viêm nha chu có thể gây hỏng mô và xương nâng đỡ răng, hôi miệng, răng lung lay, thậm chí mất răng.
• Áp xe răng: Vi khuẩn có thể gây nhiễm trùng nướu và hình thành ổ mủ dưới nướu gần chân răng. Triệu chứng đi kèm bao gồm chảy máu chân răng, đau nhức liên tục, sốt và sưng vùng mặt.
• Ung thư khoang miệng: Khối u ác tính có thể phát triển trong khoang miệng, xâm lấn mô nướu, ảnh hưởng đến mạch máu nướu, gây chảy máu chân răng, hôi miệng, lở miệng và khó khăn khi nhai nuốt. ^[1]

2. Các bệnh lý toàn thân

Ngoài các bệnh lý răng miệng, một số bệnh lý toàn thân cũng có thể gây ra tình trạng chảy máu chân răng. Việc nhận diện những bệnh lý này có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của mình.

• Bệnh tiểu đường: Lượng đường trong máu cao có thể làm tăng lượng đường trong nước bọt, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây viêm nướu, sâu răng và chảy máu chân răng. Kiểm soát tốt lượng đường trong máu sẽ giảm nguy cơ chảy máu chân răng và các bệnh nha chu.
• Sốt xuất huyết: Bệnh này gây giảm tiểu cầu, khiến máu khó đông và dẫn đến chảy máu ở nhiều nơi, bao gồm cả chân răng. Chảy máu chân răng thường xuất hiện ở giai đoạn nguy hiểm, từ ngày thứ 3 đến thứ 7 của bệnh.
• Ung thư máu: Chảy máu chân răng có thể là dấu hiệu sớm của ung thư máu, khi bạch cầu tăng sinh quá nhanh, phá hủy hồng cầu, gây thiếu máu, dễ nhiễm trùng và chảy máu.
• Giảm tiểu cầu: Tình trạng này dẫn đến thiếu hụt tiểu cầu trong máu, làm gia tăng nguy cơ chảy máu chân răng.
• Bệnh hemophilia hoặc von Willebrand: Những bệnh này ảnh hưởng đến quá trình đông máu, dẫn đến chảy máu.
• Bệnh gan: Gan có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu. Khi chức năng gan bị ảnh hưởng, chảy máu chân răng có thể xảy ra.

3. Các yếu tố khác

Ngoài các bệnh lý, có nhiều yếu tố khác cũng có thể góp phần vào tình trạng chảy máu chân răng. Nhận diện những yếu tố này sẽ giúp bạn có cách phòng ngừa hiệu quả.

• Đánh răng sai cách: Chải răng quá mạnh hoặc dùng bàn chải cứng có thể gây tổn thương nướu và dẫn đến chảy máu. Bạn nên chải răng nhẹ nhàng và sử dụng bàn chải lông mềm.
• Sử dụng chỉ nha khoa sai cách: Cần thao tác nhẹ nhàng khi dùng chỉ nha khoa để tránh làm tổn thương nướu.
• Hút thuốc lá: Thói quen này làm giảm hệ miễn dịch, khiến nướu dễ bị tổn thương và khó lành, dẫn đến chảy máu. ^[2]
• Căng thẳng: Căng thẳng có thể tác động tiêu cực đến hệ miễn dịch, làm cho nướu dễ bị tổn thương. Nghiên cứu cho thấy stress tâm lý có liên quan đến bệnh nha chu, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe nha chu thông qua thay đổi hành vi và tác động sinh học trực tiếp ^[3].
• Thay đổi nội tiết tố: Thường gặp ở phụ nữ trong giai đoạn dậy thì, kinh nguyệt, mang thai và mãn kinh. Sự thay đổi này có thể làm tăng lưu lượng máu đến vùng nướu, gây chảy máu chân răng.
• Hóa trị: Các loại thuốc hóa trị có thể gây tác dụng phụ như chảy máu chân răng, viêm miệng và lở loét nướu.
• Sử dụng thuốc chống đông máu: Những loại thuốc này làm giảm khả năng đông máu, dễ dẫn đến chảy máu chân răng.
• Thiếu hụt vitamin: Thiếu hụt vitamin C và K có thể dẫn đến tình trạng này. Vitamin C có vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh nha chu ^[4].

III. Cách điều trị chảy máu chân răng

Khi đã hiểu rõ nguyên nhân gây chảy máu chân răng, bước tiếp theo là tìm hiểu về cách điều trị. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng, có nhiều phương pháp điều trị khác nhau mà bạn có thể áp dụng để khắc phục vấn đề này.

1. Chăm sóc tại nhà

Khi nhận thấy tình trạng chảy máu chân răng, việc đầu tiên bạn nên làm là thực hiện các biện pháp chăm sóc tại nhà. Những phương pháp này không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng mà còn hỗ trợ cải thiện sức khỏe răng miệng tổng thể của bạn.

• Vệ sinh răng miệng đúng cách: Sử dụng bàn chải lông mềm và chải răng ít nhất 2 lần/ngày, đúng kỹ thuật. Bạn cũng nên dùng chỉ nha khoa hoặc máy tăm nước để làm sạch kẽ răng. Súc miệng bằng nước súc miệng chuyên dụng hoặc nước muối sinh lý cũng rất quan trọng.
• Cầm máu bằng gạc: Sử dụng gạc sạch và ẩm để ấn nhẹ vào vùng nướu chảy máu. Giữ trong vài phút cho đến khi máu ngừng chảy.
• Chườm lạnh: Chườm túi đá hoặc gạc lạnh lên vùng nướu bị sưng và chảy máu giúp giảm sưng và cầm máu.
• Sử dụng các loại trà: Các loại trà như trà xanh và trà hoa cúc mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe răng miệng. Chúng giúp cải thiện lưu thông mạch máu, làm sạch mảng bám và củng cố độ chắc khỏe của răng, từ đó giảm thiểu tình trạng chảy máu chân răng.
• Giữ tâm lý thoải mái: Giảm căng thẳng có thể hỗ trợ quá trình hồi phục. Bạn có thể tham gia các hoạt động như yoga, thiền hoặc tập thể dục nhẹ nhàng để thư giãn.
• Ngưng thuốc lá: Đối với những người nghiện thuốc lá, việc lập kế hoạch cai thuốc hoặc dừng hẳn thói quen này là cần thiết. Điều này không chỉ giúp cải thiện tình trạng nướu mà còn mang lại lợi ích cho sức khỏe tổng thể.

2. Điều trị chuyên khoa:

• Khám và chẩn đoán: Nha sĩ sẽ thực hiện thăm khám, hỏi về tiền sử bệnh, và có thể chỉ định chụp X-quang để xác định nguyên nhân.
• Lấy cao răng: Sử dụng dụng cụ chuyên dụng để loại bỏ cao răng, giúp làm sạch bề mặt răng và nướu.
• Điều trị viêm nướu/nha chu: Tùy thuộc vào mức độ bệnh, nha sĩ có thể chỉ định:
  • Vệ sinh răng miệng chuyên sâu để loại bỏ mảng bám và vi khuẩn.
  • Sử dụng thuốc kháng sinh và thuốc chống viêm để giảm viêm nhiễm.
  • Thực hiện phẫu thuật nếu cần thiết để loại bỏ các mô bị bệnh và tái tạo nướu.
• Điều trị bệnh lý toàn thân: Nếu chảy máu chân răng liên quan đến các bệnh lý khác, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị căn nguyên. Bạn cần phối hợp với bác sĩ chuyên khoa để có kế hoạch điều trị hiệu quả nhất.
• Tư vấn dinh dưỡng: Nha sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng có thể đưa ra lời khuyên về chế độ ăn uống nhằm cung cấp đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho sức khỏe nướu.

Chảy máu chân răng có thể được điều trị hiệu quả nếu bạn phát hiện sớm nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp. Đừng bỏ qua dấu hiệu này, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia nha khoa ngay khi có triệu chứng.

IV. Phòng ngừa chảy máu chân răng

Để tránh tình trạng chảy máu chân răng xảy ra, bạn có thể thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau đây:

1. Vệ sinh răng miệng đúng cách:

• Chải răng: Đánh răng ít nhất hai lần một ngày bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng chứa fluoride. Chú ý chải nhẹ nhàng vùng nướu.
• Dùng chỉ nha khoa: Sử dụng chỉ nha khoa một lần mỗi ngày để làm sạch kẽ răng, nơi mà bàn chải không thể chạm tới.
• Súc miệng: Súc miệng bằng nước muối ấm hoặc nước súc miệng kháng khuẩn ít nhất 2 lần/ngày để giúp làm sạch và kháng khuẩn.

2. Lấy cao răng định kỳ: Nên thực hiện việc lấy cao răng ít nhất 6 tháng một lần để loại bỏ mảng bám và cao răng tích tụ, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về nướu.

3. Chế độ ăn uống lành mạnh:

• Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C (như ổi, cam, kiwi), vitamin K (như rau xanh, bông cải xanh) và canxi (như sữa, sản phẩm từ sữa) để củng cố sức khỏe của nướu và răng.
• Hạn chế thực phẩm chứa nhiều đường và tinh bột, vì đây là nguồn thức ăn lý tưởng cho vi khuẩn.

4. Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc không chỉ gây hại cho sức khỏe tổng thể mà còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh nha chu và khiến nướu dễ chảy máu.

5. Khám nha khoa định kỳ: Nên kiểm tra sức khỏe răng miệng ít nhất 6 tháng một lần để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các vấn đề liên quan.

V. Câu hỏi thường gặp

1. Bà bầu bị chảy máu chân răng có nguy hiểm không? Phụ nữ mang thai dễ gặp phải tình trạng này do thay đổi nội tiết tố và thiếu canxi. Nếu không được chăm sóc tốt, tình trạng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi, tăng nguy cơ sinh non. Do đó, bà bầu cần chú ý vệ sinh răng miệng và thăm khám nha sĩ thường xuyên.
2. Chảy máu chân răng có phải dấu hiệu của ung thư? Chảy máu chân răng có thể là triệu chứng của ung thư máu, ung thư miệng và các loại ung thư khác. Nếu tình trạng kéo dài và có kèm theo các triệu chứng bất thường khác, bạn nên đi khám bác sĩ ngay.
3. Làm thế nào để cầm máu chân răng tại nhà? Bạn có thể dùng gạc sạch, ẩm ấn nhẹ vào vùng chảy máu, chườm đá để giảm sưng và súc miệng bằng nước muối ấm hoặc nước súc miệng kháng khuẩn.
4. Khi nào cần gặp bác sĩ? Nếu chảy máu kéo dài, không giảm sau khi vệ sinh răng miệng hoặc có triệu chứng sốt, sưng, đau nhức, hôi miệng, răng lung lay, bạn nên gặp bác sĩ ngay.

Chảy máu chân răng không chỉ là triệu chứng đơn giản mà có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe, từ nhẹ đến nghiêm trọng. Việc hiểu rõ nguyên nhân, cách điều trị và biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe răng miệng và sức khỏe tổng thể của mình một cách tốt nhất. Nếu bạn gặp phải tình trạng này, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời. Bảo vệ sức khỏe răng miệng không chỉ là chăm sóc bản thân mà còn là đầu tư cho tương lai.

Nguồn trích dẫn:

1. Meyer, M. S., Joshipura, K., Giovannucci, E., & Michaud, D. S. (2008). A review of the relationship between tooth loss, periodontal disease, and cancer. Cancer causes & control, 19, 895-907. https://doi.org/10.1007/s10552-008-9163-4
2. Nishida, M., Grossi, S. G., Dunford, R. G., Ho, A. W., Trevisan, M., & Genco, R. J. (2000). Dietary vitamin C and the risk for periodontal disease. Journal of periodontology, 71(8), 1215-1223. https://doi.org/10.1902/jop.2000.71.8.1215
3. Corridore, D., Saccucci, M., Zumbo, G., Fontana, E., Lamazza, L., Stamegna, C., … & Guerra, F. (2023, May). Impact of Stress on periodontal health: literature revision. In Healthcare (Vol. 11, No. 10, p. 1516). MDPI. https://doi.org/10.3390/healthcare11101516
4. Tada, A., & Miura, H. (2019). The relationship between vitamin C and periodontal diseases: a systematic review. International journal of environmental research and public health, 16(14), 2472. https://doi.org/10.3390/ijerph16142472