Cùi răng là gì? Mọi điều bạn cần biết về cùi răng giả

Khi răng bị tổn thương nghiêm trọng do sâu, vỡ, hoặc đã điều trị tủy, không còn đủ mô răng để làm trụ đỡ, việc sử dụng cùi răng giả trở thành giải pháp cần thiết. Phương pháp này đóng vai trò quan trọng trong việc khôi phục chức năng ăn nhai và thẩm mỹ, giúp bảo tồn răng thật và kéo dài tuổi thọ của phục hình. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về cùi răng giả giúp bạn hiểu rõ và đưa ra quyết định phù hợp nhất cho tình trạng răng miệng của mình.

I. Cùi răng là gì và cùi răng giả là gì?

Để hiểu rõ về phương pháp phục hình này, trước hết bạn cần nắm vững khái niệm về cùi răng thật và cùi răng giả.

1. Cùi răng là gì?

Cùi răng là phần răng thật còn lại sau khi được mài bớt một phần để tạo thành trụ nâng đỡ mão răng sứ. Nó đóng vai trò nền tảng vững chắc, giúp răng sứ được gắn chặt và ổn định trên cung hàm. Hình dạng và kích thước của cùi răng sẽ được bác sĩ nha khoa tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo phù hợp với loại răng sứ được lựa chọn.

2. Cùi răng giả là gì?

Cùi răng giả là một cấu trúc nhân tạo mô phỏng cùi răng thật. Nó có chức năng tạo trụ đỡ chắc chắn cho mão sứ gắn bên ngoài, giúp răng cứng chắc hơn và đảm bảo độ bám dính tốt. Cùi răng giả là giải pháp cần thiết và hiệu quả nhằm bảo tồn và tái tạo răng khi răng thật đã mất gần hết thân răng hoặc quá yếu.

II. Khi nào cần mài cùi răng thật và khi nào cần tạo cùi răng giả?

Với những chiếc răng bị tổn thương nhẹ hoặc trung bình, các bác sĩ thường chỉ cần mài bớt một phần mô răng thật để tạo hình dáng phù hợp cho mão răng sứ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cụ thể, việc tạo cùi răng giả là bắt buộc.

1. Khi nào cần mài cùi răng thật

• Răng bị tổn thương nhẹ hoặc trung bình: Các trường hợp răng bị vỡ, mẻ, nứt gãy nhưng vẫn còn đủ mô răng để làm trụ.
• Răng đã điều trị tủy nhưng còn đủ thân răng: Răng bị sâu lớn, đã được điều trị tủy nhưng thân răng còn đủ chắc chắn để làm trụ.
• Mục đích thẩm mỹ: Răng bị nhiễm màu nặng không thể tẩy trắng, hoặc răng bị hô, móm, lệch lạc nhẹ, răng thưa, khểnh.
• Đảm bảo độ khít sát: Mài cùi răng giúp tạo hình dáng và kích thước phù hợp, đảm bảo độ khít sát và thẩm mỹ cao cho phục hình sứ.

2. Khi nào cần tạo cùi răng giả

• Răng đã điều trị tủy nhiều lần hoặc thân răng quá yếu: Các trường hợp tủy yếu, phần thân răng còn lại quá mỏng manh không đủ sức chịu lực.
• Răng bị hư hỏng nghiêm trọng: Răng bị sâu nặng, hư hỏng, mất gần hết thân răng hoặc chỉ còn chân răng.
• Thiếu men răng: Men răng bị hư tổn quá nhiều, không đủ bề mặt tiếp xúc để giữ mão sứ.
• Tái tạo cùi răng: Mục đích của việc này là để tái tạo lại hình dáng và chức năng, tạo trụ răng vững chắc, nâng đỡ mão răng sứ, đảm bảo độ bền và ổn định cao.

Trong điều trị nha khoa, bác sĩ luôn ưu tiên giữ lại răng thật. Việc chỉ định tái tạo cùi răng giả sẽ được cân nhắc kỹ lưỡng khi tình trạng răng phù hợp để bảo tồn răng lâu nhất có thể.

III. Các loại cùi răng giả phổ biến

Hiện nay, có nhiều loại cùi răng giả khác nhau được sử dụng, tùy thuộc vào vật liệu, mục đích sử dụng và điều kiện tài chính của khách hàng.

1. Cùi giả kim loại

• Cấu tạo: Khung sườn làm từ hợp kim Cr-Cb, Cr-Ni hoặc Titan. Ngoài ra, kim loại quý (vàng, bạch kim) cũng có thể được sử dụng.
• Ưu điểm: Chi phí thấp, khả năng chịu lực ăn nhai cao và độ cứng chắc tốt. Tuổi thọ trung bình khoảng 5 – 10 năm.
• Nhược điểm: Thẩm mỹ kém, có thể bị oxy hóa gây đen viền nướu sau một thời gian. Có thể gây dị ứng kim loại ở một số người nhạy cảm.
• Đối tượng phù hợp: Răng hàm cần chịu lực nhai lớn, không yêu cầu thẩm mỹ cao.

2. Cùi giả toàn sứ

• Cấu tạo: 100% phôi sứ nguyên chất (Zirconia, Emax) được chế tác bằng công nghệ CAD/CAM.
• Ưu điểm: Tính thẩm mỹ vượt trội, màu sắc giống hệt răng thật, không gây đen viền nướu. Độ tương thích sinh học cao, an toàn và lành tính.
• Nhược điểm: Chi phí cao hơn cùi kim loại. Việc chế tác và lắp đặt cần sự tỉ mỉ cao.
• Đối tượng phù hợp: Phù hợp với tất cả các vị trị răng trên cung hàm, đặc biệt là nhóm răng cửa đòi hỏi tính thẩm mỹ cao.

3. Cùi giả Composite

• Ưu điểm: Độ bám dính tốt, tính thẩm mỹ cao (màu tương tự răng thật), quy trình thực hiện nhanh.
• Nhược điểm: Độ bền kém hơn sứ, dễ bị mòn, sứt mẻ và nhiễm màu. Không phù hợp với phục hình dài hạn.
• Đối tượng phù hợp: Những trường hợp cần cùi răng có tính thẩm mỹ cao nhưng không yêu cầu phục hình dài hạn.

4. Cùi giả Acrylic

• Ưu điểm: Chi phí thấp, dễ tạo hình, không gây kích ứng.
• Nhược điểm: Độ bền kém, dễ bị nứt gãy, hấp thụ màu và mùi nên sau một thời gian sử dụng có thể xảy ra tình trạng hôi miệng.
• Đối tượng phù hợp: Thường chỉ dùng tạm thời trong khi chờ mão răng sứ chính thức hoặc trong một số phục hình tháo lắp.

IV. Ưu và nhược điểm chung khi làm cùi răng giả

Khi răng thật bị tổn thương nặng hoặc không đủ làm trụ nâng đỡ mão sứ, cùi răng giả trở thành giải pháp hỗ trợ quan trọng. Nhờ đó, mão sứ được lắp chắc chắn, đảm bảo ăn nhai ổn định và duy trì vẻ đẹp tự nhiên của hàm răng.

1. Ưu điểm

• Giải pháp tối ưu: Đây là giải pháp tốt nhất cho các trường hợp răng bị hư tổn nặng, đã điều trị tủy hoặc không đủ mô răng thật để làm trụ.
• Tăng tính thẩm mỹ: Khôi phục hình dáng và màu sắc tự nhiên cho hàm răng, giúp bạn tự tin hơn khi giao tiếp.
• Tăng chức năng hàm: Đảm bảo chức năng ăn nhai, nói chuyện và bảo vệ răng khỏi các tác động bên ngoài.
• Độ bền cao: Các vật liệu chế tạo cùi răng giả có khả năng chịu lực tốt, ít hư hỏng trong quá trình sử dụng.
• Hạn chế tiêu xương: Giúp bảo tồn chân răng thật, hạn chế tình trạng tiêu xương hàm.
• Tiết kiệm chi phí: So với việc nhổ răng và trồng lại răng giả thì làm cùi răng giả có chi phí thấp hơn.

2. Nhược điểm

• Tuổi thọ: Thời gian sử dụng của cùi răng giả thấp hơn so với răng thật và có thể phải thay thế sau một thời gian sử dụng.
• Rủi ro: Cùi giả có thể bị gãy nếu ăn thức ăn quá cứng hoặc bị tác động mạnh.
• Thời gian: Quy trình có thể tốn thời gian hơn do cần chờ chế tạo cùi giả.
• Khó chịu ban đầu: Một số người có thể cảm thấy khó chịu trong giai đoạn đầu, nhưng cảm giác này sẽ nhanh chóng qua đi.

V. Làm cùi giả có đau không?

Quá trình làm cùi răng giả thường không gây đau đớn, vì bác sĩ sẽ gây tê tại chỗ trước khi tiến hành. Sau khi thuốc tê hết, bạn có thể cảm thấy hơi ê buốt nhẹ, nhưng cảm giác này sẽ giảm dần và hết hẳn trong vài ngày. Điều quan trọng là bạn cần chọn nha khoa uy tín với đội ngũ bác sĩ tay nghề cao, giàu kinh nghiệm để đảm bảo quy trình diễn ra đúng kỹ thuật và an toàn.

VI. Quy trình làm cùi răng giả

Quy trình làm cùi răng giả chuẩn y khoa bao gồm các bước sau, được thực hiện một cách cẩn thận và tỉ mỉ.

Bước 1: Thăm khám tổng quát, đánh giá tình trạng răng

Bác sĩ kiểm tra tổng quát, chụp X-quang để đánh giá cấu trúc chân răng, tủy răng và mô nha chu. Dựa trên kết quả này, bác sĩ sẽ lập kế hoạch điều trị và quyết định loại cùi răng giả phù hợp.

Nếu răng đã chữa tủy, bác sĩ sẽ đảm bảo rằng ống tủy đã được trám bít tốt và không còn viêm nhiễm. Nếu răng còn mô răng tự nhiên nhưng yếu, bác sĩ có thể gia cố bằng cách trám composite hoặc xi măng nha khoa trước.

Bước 2: Đánh giá ống tủy chân răng

Bác sĩ sẽ xem xét phim X-quang để đánh giá chất lượng của quá trình điều trị tủy. Nếu răng đang bị viêm tủy, phải điều trị dứt điểm trước khi tiến hành các bước làm cùi giả tiếp theo.

Bước 3: Lấy dấu làm cùi răng giả và chế tác

Bác sĩ lấy dấu răng bằng vật liệu chuyên dụng hoặc sử dụng công nghệ quét kỹ thuật số 3D. Dữ liệu này sẽ được gửi đến phòng labo để chế tác cùi răng giả với kích thước và hình dạng chính xác. Cùi giả phải vừa khít với mão sứ để tạo sự liên kết chắc chắn và tránh tình trạng cộm, hở kẽ.

Bước 4: Thử nghiệm và điều chỉnh trước khi gắn cố định

Sau khi cùi giả được chế tác xong, bác sĩ sẽ đặt thử vào vị trí cần phục hình để kiểm tra độ vừa vặn, độ cao và khớp cắn. Nếu có bất kỳ sai lệch nào, bác sĩ sẽ điều chỉnh hoặc yêu cầu chế tác lại trước khi gắn cố định.

Bước 5: Gắn cố định cùi răng giả và hoàn thiện phục hình

Cùi răng giả sẽ được gắn cố định bằng xi măng nha khoa chuyên dụng. Khi cùi răng đã ổn định, bác sĩ sẽ tiến hành phục hình mão sứ lên trên để hoàn tất quá trình điều trị.

VII. Tổng quan về tái tạo cùi răng

Tái tạo cùi răng là kỹ thuật phục hình nhằm khôi phục lại hình thể và chức năng của thân răng bị mất nhiều mô răng, tạo nền tảng vững chắc cho mão răng hoặc các phục hình cố định khác. Đây là bước quan trọng trong điều trị răng mất mô răng nhiều, đặc biệt sau khi điều trị tủy.

1. Mức độ tái tạo cùi răng trên lâm sàng

• Tái tạo một phần thân răng: Chỉ một phần thân răng được tái tạo, thường ở phần có chân răng đã được hàn tủy.
• Tái tạo toàn bộ phần thân răng: Có thể sử dụng hàn phục hồi với chốt ngà răng, inlay – onlay, hoặc thông qua việc sử dụng cùi đúc, kết hợp chốt răng với chụp răng.

2. Chỉ định và chống chỉ định tái tạo cùi răng

• Chỉ định: Tái tạo có thể thực hiện trên cả răng sống và răng đã điều trị tủy; phục hồi mô răng để tạo sự thoát cho cùi sâu răng khi mài; tái tạo mô răng để củng cố độ vững chắc của cùi răng; phục hồi mô răng để tăng chiều cao của cùi răng, tạo điều kiện đặt phục hình trên răng; tái tạo toàn bộ phần thân răng.
• Chống chỉ định: Chân răng còn lại có mô răng mủn, mềm, nứt, gãy; chân răng nằm dưới đường rãnh lợi không thể kéo dài; răng đã được chữa tủy không tốt (quá cuống, cách chóp 1 – 2mm trên X-quang, nang chân răng, u hạt không phẫu thuật được); vùng quanh răng không tốt (túi lợi sâu hơn 3mm).

3. Các vật liệu tái tạo cùi răng

• Xi măng tái tạo cùi răng: Có thể gia cố bằng nhựa hoặc amalgam (Dentin Cement, Miracle Mix).
• Amalgam: Vật liệu tái tạo tốt về mặt lực, phổ biến, giá thành rẻ. Nhược điểm là có thể làm thay đổi màu sắc mô răng.
• Composite: Ưu điểm màu sắc thẩm mỹ, tiện lợi, giá thành thấp.
• Kim loại đúc: Bao gồm hợp kim vàng, bán quý, nickel chrome, Titan, mỗi loại có đặc tính riêng về tương hợp sinh học, độ bền và giá thành.
• Sứ: Thường dùng cho mục đích thẩm mỹ, giá thành cao, áp dụng cho răng cửa.

4. Kỹ thuật tái tạo cùi răng

• Đối với mất một phần thân răng: Tùy tình trạng răng tủy còn sống hay đã chết tủy, sẽ có phương pháp hàn phục hồi, cắm pin ngà, inlay – onlay, chụp từng phần, hoặc đúc khối liền cả chốt và cùi giả.
• Yêu cầu khi đặt chốt: Sửa soạn ống tủy đúng chiều dài, đường kính, chừa mô răng đủ cao, quy trình dán chuẩn, chống xoay bằng pin ngà.
• Đối với răng mất toàn bộ thân răng: Sử dụng cùi đúc (đúc liền một khối với thân răng) hoặc răng trụ (tăng cường sự lưu giữ bằng các pin).

VIII. Cách chăm sóc để duy trì độ bền của cùi răng giả

Để cùi răng giả đạt được tuổi thọ lâu dài và duy trì hiệu quả phục hình, việc chăm sóc đúng cách là vô cùng quan trọng.

1. Vệ sinh răng miệng đúng cách

• Chải răng nhẹ nhàng và đúng kỹ thuật ít nhất 2 lần/ngày bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng chứa fluoride.
• Dùng chỉ nha khoa và máy tăm nước để loại bỏ mảng bám và thức ăn mắc kẹt giữa các kẽ răng.
• Sử dụng nước súc miệng không cồn sau khi đánh răng.

2. Hạn chế các tác động mạnh

• Tránh cắn đồ cứng như móng tay, bút bi, nắp chai, nhai đá.
• Tránh thực phẩm quá nóng, lạnh hoặc có tính axit cao.
• Nếu có thói quen nghiến răng, nên dùng máng chống nghiến khi ngủ.

3. Kiểm tra định kỳ và chăm sóc chuyên sâu

• Khám nha khoa định kỳ ít nhất 6 tháng/lần để bác sĩ kiểm tra tình trạng của cùi răng giả, mão sứ và nướu xung quanh.
• Cạo vôi răng và làm sạch chuyên sâu định kỳ.
• Chỉnh sửa hoặc thay mới khi cần thiết nếu mão răng bị mòn, nứt, hoặc cùi răng giả có dấu hiệu lỏng lẻo.

IX. Câu hỏi thường gặp

1. Chi phí làm cùi răng giả là bao nhiêu?

Chi phí làm cùi răng giả tại dao động từ 500.000 – 2.000.000đ/răng tùy thuộc vào tình trạng răng và loại vật liệu mà khách hàng lựa chọn.

2. Làm cùi răng giả có tốn thời gian không?

Làm cùi răng giả thường khá nhanh. Với cùi chốt lắp sẵn có thể hoàn tất trong 1 buổi (30 – 60 phút) nếu răng đã điều trị tủy tốt, còn cùi đúc nguyên khối cần khoảng 2 lần hẹn và 1 – 2 ngày chờ chế tác tại labo; thời gian có thể kéo dài hơn nếu răng chưa điều trị tủy hoặc cần xử lý thêm các vấn đề khác.

3. Mài cùi răng thật có đau không và có cần gây tê không?

Thường không đau vì bác sĩ sẽ gây tê. Một số trường hợp có thể ê buốt nhẹ sau khi mài. Hầu hết các trường hợp cần gây tê để giảm đau và tạo cảm giác thoải mái cho bệnh nhân.

4. Thời gian mài cùi răng mất bao lâu và cần kiêng ăn uống gì sau đó?

Thường mất khoảng 20 – 40 phút/răng, tùy vào tình trạng răng và kỹ thuật của bác sĩ. Đa số trường hợp chỉ cần 1 buổi hẹn nha khoa. Sau khi mài, nên tránh ăn đồ quá nóng, lạnh hoặc cứng trong 1 – 2 ngày đầu để giảm ê buốt và bảo vệ cùi răng.

5. Mài cùi răng thật bao nhiêu là đủ?

Mài cùi răng thật cần đủ để tạo khoảng cho mão sứ nhưng vẫn bảo tồn tối đa mô răng, thường khoảng 1 – 2 mm ở mặt ngoài và mặt nhai, 0.5 – 1 mm ở mặt trong, kèm theo đường hoàn tất rõ ràng ở viền nướu. Một số phương pháp như dán sứ Veneer chỉ cần mài rất ít hoặc không mài.

6. Mài cùi răng bọc sứ có ảnh hưởng gì không?

Nếu việc mài răng bọc sứ được thực hiện đúng cách sẽ không gây ảnh hưởng, thậm chí còn bảo vệ răng thật tốt hơn với những chiếc răng mắc bệnh lý viêm tủy, sâu răng. Tuy nhiên, nếu mài răng sai kỹ thuật (tay nghề kém, dụng cụ không đạt chuẩn, mài quá mức), có thể khiến hàm răng bị thương tổn nặng nề, men răng bị mài mòn và không thể tái tạo lại được.

Cùi răng giả là một giải pháp nha khoa quan trọng và hiệu quả để khôi phục chức năng ăn nhai, thẩm mỹ cho những chiếc răng bị tổn thương nặng. Để đạt được kết quả tốt nhất, người bệnh cần thăm khám kỹ lưỡng tại các cơ sở nha khoa uy tín, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và thực hiện chăm sóc răng miệng đúng cách. Nếu còn thắc mắc nào khác vui lòng liên hệ tổng đài 1900 7141 hoặc đến trực tiếp Nha Khoa Đông Nam để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám tư vấn miễn phí.

Xem thêm bọc răng sứ:

• Bọc 2 hàm răng toàn sứ bao nhiêu tiền?
• Bọc răng sứ xong có tháo ra được không?
• Bọc răng sứ có đau không?
• Làm răng sứ như thế nào là đẹp và chuẩn xác?